جام جم آنلاين: دکانی قدیمی در یکی از محله های قدیمی تهران ، با دیوارهایی سیاه و دوده گرفته ، روی شیشه نوشته شده:چاقوسازی دشتی دکان هنوز بوی سی ، چهل سال پیش را می دهد گویی زمان در آنجا ثابت مانده
پیرمردی پای کوره نشسته ، رادیوی قدیمی روشن است و حاصل گذر زمان بر چهره پیرمرد، چین و چروکی است که بر پیشانی نشسته .استاد علی اوسط دشتی 70 سال پیش در زنجان متولد شده و از10 سالگی به چاقوسازی روی آورده ، امروز همه خوشنویسان قلمتراش دشتی را می شناسند، دشتی ، مردی است از نسل صنعتکاران هنرمند پیشین که هر روز از تعداد اندکشان کاسته می شود، بی آن که دانسته هایشان را شاگردانی دل به کار داده ، آموخته باشند.استاد چگونه حرفه چاقوسازی را آموختید؛من 10 سال شاگردی کرده ام .5 سال اول نزد استاد عبدالله ملکی سوهان کاری و کارهای اولیه ساخت چاقو را آموختم.5 سال هم از استاد ابوالفضل مرادی ریزه کاریها را یاد گرفتم.الگوی شما برای ساختن قلمتراش چیست؛قلمتراش های ما از روی قلمتراش های ساخت کارخانه راجز انگلستان نمونه برداری شده که این کارخانه اکنون تعطیل است.همچنین کارخانه های دیگری در آلمان و شوروی بود که الان همه تعطیل شده اند، چاقوهای ایرانی دسته شاخ که بدون فنر بسته می شوند، حدود70 تا100 سال پیش رواج داشتند، در دوره قاجار چاقوهای راجز که به ایران وارد شد، مورد توجه چاقو سازان قرار گرفت و از آن الگوبرداری کردند، ابتدا به کیفیت نمونه های وارداتی نبود، ولی کم کم بهتر شد، در آن دوره خوشنویسان معدود و اندک بودند و آنها هم از قلمتراش راجز استفاده می کردند؛ به همین دلیل کسی که فقط قلمتراش بسازد نبود، در آن زمان چاقوهای استاد یحیی معروف بوده که افراد ثروتمند برای کلکسیونهای خود خریداری می کردند.تاسیس انجمن خوشنویسان ظاهرا به رونق قلمتراش سازی کمک بسیار کرده است پس از دایر شدن انجمن خوشنویسان نیاز به قلمتراش هم افزایش پیدا کرد و خوشنویسان به دنبال قلمتراش آمدند، قبل از من استاد ابوالفضل نظم پرور نخستین کسی بود که قلمتراش می ساخت ، چند سال پس از او من کار را شروع کردم یکی از دوستانم با مرحوم زرین خط دوست بود به استاد گفته بود که چاقوسازی در محل ما هست ، اگر موافق باشید چاقویی به عنوان نمونه می دهیم بسازد، اگر خوب شد می دهیم پس از آن قلمتراش بسازد. چاقویی آوردند و از روی آن نمونه ای ساختم ، یک تیغه بود، خوب از آب در آمد و مرا به دوستان انجمن معرفی کردند، وقتی آقای زعیمی که رئیس انجمن بود با خبر شد سفارش داد برای اعضای انجمن 50 تا60 قلمتراش بسازم و از آن زمان تاکنون فقط قلمتراش می سازم.گفته می شود که شما در دوران شاگردی چاقوهایی به اسم ابی می ساخته اید چاقوهایی که من برای استادم می ساختم معروف بود، آن زمان چاقوی ضامن دار می ساختم اسم استادم ابوالفضل بود و چاقویی که می ساخت روی آن اسم ابوالفضل را حک می کرد، هر چاقویی که من می ساختم کلمه ابی را روی آن می زد و چاقوی ابی معروف شده بود به همین علت فروشنده ها مجبور بودند برای این که چاقوی ابی داشته باشند پیش خرید کنند تا5 سال با این اسم چاقو ساختم الان هم که با نام دشتی می سازم کار خودتان را دوست دارید؛هم بله هم نه ، دوست دارم به این علت که هنر است وقتی چاقویی ساخته می شود از ساخته خودم لذت می برم ، دوست ندارم چون کار آسانی نیست و خیلی خسته می شوم ، کارم زیاد است و استراحتم کم ، باید کار کنم تا چاقو ساخته شود و بفروشم ، اگر کار نکنم پولی هم نمی گیرم.چرا از دستگاههای جدید استفاده نمی کنید؛به قول یکی از دوستان اگر پول داشتم که دستگاه و ماشین بخرم ، دیگر در این سن و سال کار نمی کردم ضمن آن که ماشین کار دست را انجام نمی دهد و کیفیت افت می کند، این کار خواروبارفروشی نیست که هر کسی بتواند انجام دهد، تخصص می خواهد، من هم بالاخره روزی خواهم مرد وسایل کار را می فروشند، سرقفلی مغازه را می گیرند و اینجا هم برای همیشه بسته می شود، الان دلم می خواهد دیگر کار نکنم ، حقوق کافی داشته باشم ، براساس مقررات همه جای دنیا یک نفر70 ساله دیگر نباید کار کند، اما من دو برابر یک کارگر کار می کنم، سکته هم کرده ام اما مجبورم کار کنم.دشتی آرد خود را بیخته و الکش را آویخته ، اما آیا به راستی مسوولان فرهنگی و هنری مملکت در برابر دشتی ها و پیران میوه خویش بخشیده وظیفه ای احساس می کنند؛

جام جم آنلاين - شماره خبر: 100004220781